Tomasz Hońdo, CFA
Starszy Ekonomista Quercus TFI S.A.
Lipcowy rajd i sierpniowa korekta na GPW idealnie wpisują się w historyczne statystyki sezonowe. Według tego samego wzorca, rozpoczynający się wrzesień to najsłabszy miesiąc roku, ale zarazem okazja do zakupów.
Bądź na bieżąco! Zapisz się na NEWSLETTER
Po bardzo udanym czerwcu i lipcu, sierpień okazuje się zdecydowanie najsłabszym miesiącem tego roku na polskim rynku akcji.
Lipcowy rajd i sierpniowa korekta od razu przywodzą na myśl zależności sezonowe, o których dokładnie pisaliśmy na początku maja („Sezonowość na GPW to nie przesąd”). Jaki obraz malują statystyki kalendarzowe w odniesieniu do rozpoczynającego się września i całej reszty roku?
Wrzesień na niechlubnym podium
Statystyczny obraz września jest zdecydowanie przechylony w stronę negatywną. W ostatnim ćwierćwieczu był to wręcz, średnio rzecz biorąc, najsłabszy miesiąc dla WIG-u. Średnia zmiana indeksu wyniosła -1,8 proc., plasując wrzesień na niechlubnym podium. Ujemne stopy zwrotu odnotowaliśmy w 64 proc. wszystkich przypadków, co również negatywnie wyróżniało dziewiąty miesiąc roku na tle innych.
Rys. 1. Zdarzają się wyjątki od normy, ale na ogół wrzesień to miesiąc pod kreską
Źródło: Qnews.pl, GPW.
Jeśli spojrzeć na uśrednioną ścieżkę WIG-u w trakcie roku, to okazuje się, że wrzesień stanowi swoistą kulminację korekty rozpoczętej w sierpniu. Historyczna ścieżka krajowego indeksu na koniec września osiąga punkt najniższy od wiosny. Tak głębokiego obsunięcia, jak w trakcie sierpnia-września, próżno szukać w innym okresach roku w ramach tego statystycznego modelu.
Mimo wszystko, postarajmy się jednak poszukać tutaj pozytywów. Po pierwsze, sezonowości nigdy nie należy traktować w kategoriach pewnika. Co prawda w większości przypadków wrzesień przynosił przecenę, ale przecież jednak co trzeci przypadek, na przekór ogólnej regule, był na plusie. I czasem nawet na pokaźnym plusie (ostatnio w 2014 roku). Mówimy zatem nie o gwarancji słabego wyniku, lecz raczej o (relatywnie wysokim) prawdopodobieństwie.
Okazja do zakupów?
Drugi, jeszcze ważniejszy, pozytyw polega na tym, że kulminacja sierpniowo-wrześniowej słabości stanowi, w myśl omawianych zależności, dobry moment do zakupów przecenionych akcji. Te same statystyki, które mówią o słabym wrześniu, sygnalizują jednocześnie, że kolejne miesiące roku (październik-grudzień) to dla odmiany … najlepszy okres roku, stojący pod znakiem najbardziej dynamicznej zwyżki. O ile w VIII-IX WIG tracił średnio łącznie 2,4 proc., to potem do końca roku rósł przeciętnie o prawie 5 proc., ze sporą nawiązką odrabiając ten przejściowy ubytek.
Rys. 2. Według wzorca sezonowego sierpniowo-wrześniowa słabość tworzy okazje do zakupów
Źródło: Qnews.pl, GPW.
Na tym można by w zasadzie zakończyć wątek zależności sezonowych, ale my, czując pewien niedosyt, spróbujmy nadać im szerszy kontekst. Zastanówmy się, jak te rozważania wpisują się przykładowo w tzw. cykl Kitchina, do którego co jakiś czas nawiązujemy w naszych analizach. Opisuje on zachowanie krajowego rynku akcji jako sinusoidę, obejmującą w każdym cyklu ok. 40 miesięcy.
Przypomnijmy, że o ile ubiegłoroczna przecena na GPW niemal perfekcyjnie wpisała się w spadkową fazę cyklu Kitchina, to rozpoczęta na jesieni ub.r. dynamiczna zwyżka WIG-u wyraźnie, o kilka miesięcy, wyprzedziła teoretyczny termin wejścia w fazę wzrostową. Z naszej analizy wynika, że po wyśmienitym lipcu krajowy benchmark znalazł się mniej więcej tam, gdzie powinien teoretycznie być … dziewięć miesięcy później (czyli dopiero na wiosnę 2024).
Za wcześnie tak wysoko?
Sierpniowa korekta częściowo cofnęła WIG w kierunku punktu, w którym miałby obecnie być według traktowanego bardzo dosłownie cyklu Kitchina. Wyprzedzenie względem wzorca zmniejszyło się z dziewięciu do siedmiu miesięcy. Ciągle jest zatem istotne. Gdyby było znacznie mniejsze – czyli gdyby WIG byłby dużo bliżej teoretycznego punktu w cyklu Kitchina – temat wrześniowej sezonowości miałby chyba mniejsze znaczenie. Ale w obecnej sytuacji, gdy indeks jest ciągle niejako za wysoko względem wzorca, można sobie wyobrazić, że w rozpoczynającym się miesiącu mógłby jeszcze bardziej zniwelować te różnice.
Rys. 3. W sierpniu WIG cofnął się częściowo w kierunku poziomów bardziej uzasadnionych przez cykl Kitchina
Źródło: Qnews.pl, GPW.
Bez względu na te rozbieżności, jest też jednak kolejna pozytywna wiadomość – niezależnie od tego, czy WIG cofnie się jeszcze bardziej we wrześniu, to i tak już z obecnego poziomu widać ciągle potencjał (po sierpniowej korekcie nawet większy niż wcześniej) względem teoretycznego szczytu cyklu Kitchina, który przypada na późny 2024 rok.
Reasumując, wygląda na to, że zmiany WIG-u na przestrzeni tego roku ciągle dość dobrze wpisują się we wzorzec kalendarzowy. O ile wyraźnym odstępstwem od tego wzorca był zaskakująco udany czerwiec, to już perfekcyjnie zgodny ze statystykami historycznymi był najpierw lipcowy rajd, a potem sierpniowa korekta (największa w tym roku). W myśl tych statystyk rozpoczynający się wrzesień, to najsłabszy miesiąc roku. Dobra wiadomość jest zaś taka, że zwyczajowa wrześniowa przecena to zwykle okazja do zakupów przed udaną końcówką roku.
Porcja wrześniowych statystyk z Wall Street
Według analityków Goldman Sachs, wrzesień jest najgorszym miesiącem roku na amerykańskim rynku akcji, z przeciętną stopą zwrotu na poziomie -1,56 proc. w przypadku S&P 500 (dane od 1928) i -1,21 proc. w przypadku Nasdaq-100 (dane od 1985). W szczególności najbardziej nieudanym statystycznie okresem jest pierwsza połowa września. Pierwsze dwa tygodnie tego miesiąca, to wg GS, zdecydowanie najsłabsze dwa tygodnie w ramach całego roku.
Powyższy artykuł stanowi zaktualizowaną wersję materiału, jaki ukazał się w Gazecie Giełdy i Inwestorów "Parkiet" - prawa do publikacji zastrzeżone.
